Wraz ze wzrostem świadomości dotyczącej oszczędzania energii oraz spadkiem cen opraw LED, rozwiązania oparte na diodach LED zyskują coraz większą popularność. Kluczowym elementem każdej oprawy LED jest sterownik, który odpowiada zarówno za bezpieczeństwo, jak i żywotność lampy. Zgodnie z najnowszymi aktualizacjami przepisów dotyczących bezpieczeństwa sterowników LED, port ściemniania oraz wyjście SELV muszą spełniać podstawowe wymagania izolacyjne. Ma to na celu zapobieżenie przypadkowemu podłączeniu ściemniacza do obwodu niebędącego SELV, co znacznie zmniejsza ryzyko porażenia prądem zarówno dla użytkowników, jak i instalatorów. Obserwując kierunek, w którym zmierzają regulacje, widać rosnące zainteresowanie kwestiami bezpieczeństwa. Poniższy artykuł analizuje sterowniki LED izolowane i nieizolowane pod kątem bezpieczeństwa oraz cyklu życia.

1. Bezpieczeństwo:

Jak pokazano na poniższym rysunku, w izolowanym sterowniku LED część pierwotna i wtórna są oddzielone transformatorem oraz optoizolatorem. Dystans izolacyjny spełnia wymagania obowiązujących norm. W przypadku wystąpienia nieprawidłowości po stronie pierwotnej, wysokie napięcie nie przenosi się bezpośrednio na stronę wtórną, co chroni użytkownika. Jest to rozwiązanie bezpieczne – zarówno dla użytkowników, jak i producentów lamp.

Pytanie: Czy używanie nieizolowanego sterownika LED jest bezpieczne?

Odpowiedź: Sam nieizolowany sterownik LED nie zapewnia pełnego bezpieczeństwa. Nie oznacza to jednak, że nie spełnia wymogów – odpowiedzialność za ocenę izolacji oraz bezpieczeństwa spoczywa na producencie opraw. Dlatego też niektórzy znani producenci decydują się na użycie nieizolowanych sterowników i oceniają bezpieczeństwo całego systemu oświetleniowego, podobnie jak w przypadku żarówek. W takiej sytuacji konieczne jest wzmocnienie izolacji samej oprawy, aby uniknąć ryzyka porażenia prądem w wyniku ewentualnych przecieków elektrycznych. Warto jednak zaznaczyć, że nawet spełnienie norm przez nieizolowany sterownik nie zapewnia pełnej ochrony. Projektując lampy, należy uwzględnić sposób ich użytkowania oraz zgodność komponentów, aby ograniczyć zagrożenia dla użytkownika.

2. Cykl życia:

Trudno jednoznacznie porównać cykl życia sterowników izolowanych i nieizolowanych. Czas eksploatacji zależy w dużej mierze od kosztu użytych komponentów (BOM), a obie topologie mogą osiągać dobre wyniki pod tym względem. W praktyce jednak nieizolowane sterowniki są częściej wykorzystywane w bardziej konkurencyjnych segmentach rynku, gdzie projektuje się je na krótszy czas życia i z mniejszą odpornością na przepięcia. Brak transformatora w nieizolowanych rozwiązaniach oznacza, że napięcia udarowe mogą przenikać bezpośrednio do strony wtórnej i uszkodzić diody LED. Jeśli temat przepięć nie zostanie właściwie rozwiązany, może to prowadzić do obniżenia żywotności całego systemu w porównaniu do rozwiązań izolowanych.

Na koniec odpowiedzmy na jedno z najczęściej zadawanych pytań podczas targów LED:

Pytanie: Czy firma MEAN WELL planuje produkować nieizolowane sterowniki LED?

Odpowiedź: Pomimo że nieizolowane sterowniki LED mają przewagę w postaci niższego kosztu i wyższej efektywności, oraz są szeroko stosowane w segmencie niskiej mocy i tam, gdzie cena ma kluczowe znaczenie, MEAN WELL nie planuje wprowadzenia ich do produkcji, dopóki nie zostaną w pełni rozwiązane kwestie związane z bezpieczeństwem i cyklem życia. Jako lider w branży zasilaczy standardowych, MEAN WELL woli zoptymalizować koszty i zrezygnować z części zysków, by oferować klientom wydajne i bezpieczne rozwiązania izolowane – jak nowe serie produktów XLG / XBG / SLD. Podsumowując, firma planuje dalej inwestować w innowacyjne produkty i rozwijające się branże, zamiast uczestniczyć w wojnie cenowej.